Mijn eigen veilige basis

Waarachtige communicatie 14

Als jij waarachtig wilt communiceren terwijl jouw werkomgeving je daartoe niet uitnodigt, dan moet je stevig in je schoenen staan. Jouw eigen veilige basis is gebouwd op bevestiging, overtuigingen, niet-weten en een gezond lichaam.

Een paar maanden geleden kwamen we met een groep freelance-trainers bijeen om te praten over een programma wat wij samen draaien. Er zaten ook wat mensen van de opdrachtgever bij. Ik vind de training die wij doen erg goed en ik waardeer de andere trainers heel erg. Ik denk dat we onderling in fase 4 zitten met veel goede gesprekken.
In de bijeenkomst vertelde ik dat ik die ochtend bij mijn therapeut was geweest en dat we het hadden gehad over kwetsbaarheid in vergaderingen zoals deze. Ik zei dat ik me tijdens trainingen zorgen kan maken over mijn zicht op de leerdoelen van de deelnemers. We zeggen altijd dat we bijhouden waar iemand zit op weg naar het realiseren van zijn of haar leerdoel. Maar soms raak ik mensen kwijt, dan weet ik het niet meer precies. Ik vroeg hoe anderen dat beleefden (Je snapt dat dit een opmerking was uit stadium 5). Sommigen reageerden open en vertelden dat zij dit ook hadden en hoe zij dit oplosten. Eén collega trainer reageerde echter heel strak: hij had dat niet; deed er zijn best voor om het goed te blijven bijhouden en vond ook dat iedere trainer dat moest kunnen (stadium 2 opmerking). Ik schrok (kromp van binnen ineen) en bleef toch doorgaan met mijn vragen over dit onderwerp bij andere trainers aan tafel.
Ik hoorde naderhand dat de strakke collega trainer zich had laten ontvallen dat hij bij deze opdrachtgever meer werk wilde en dat hij zich goed wilde presenteren. Dat zat dus achter zijn houding.
 
Een week geleden kwamen we weer bij elkaar. Ik was benieuwd en toch een beetje op mijn hoede. Ik merkte dat ik eigenlijk terug wilde zakken naar het derde stadium met meer afscherming. Ik voelde me onzeker. Maar ik begroette iedereen persoonlijk en deed mee in de open gesprekken. Voordat we begonnen vertelde een administratief medewerkster dat zij net daarvoor een heftig gesprek met haar moeder had gehad. Dat zij daarvan ondersteboven was en hoe het haar raakte (vijfde stadium). Ik merkte dat we met z’n allen open gingen en de rest van de vergadering in oprechtheid ingingen op onze denkbeelden. De strakke collega trainer ging mee in de openheid.

Waarachtig communiceren in een afwijzende omgeving

In veel werksituaties wordt je niet uitgenodigd om heel open te zijn. Het is druk, er is een focus op inhoud en er kan een onderhuidse competentiestrijd heersen. Waarom zou je dan toch open zijn? In een vorig fragment uit mijn boek ga ik in op de voordelen van waarachtigheid en waarom we het vaak toch niet zijn. In de kern komt het er op neer dat je zelf invloed wilt uitoefenen op jouw wereld; dat je jouw invloed aanwendt om prettig samen te werken met collega’s en klanten. Zoals ik eerder schreef merk je dat in eerste instantie afwijzend gereageerd wordt op jouw openheid. Ik geloof dat je mensen daarin de tijd moet geven. Dus als je wilt dat er opener – misschien zelfs waarachtig – wordt gecommuniceerd, dan moet je standvastig zijn. Als jij je kwetsbaar opstelt tegenover een geharnaste persoon, vraagt dit kracht en moed. Je nodigt de ander uit om ook het schild te laten zakken, het masker af te doen. Het kan zijn dat de omgeving afwijzend blijft reageren als jij open bent, of jouw openheid domweg negeert. Dan moet je stevig in je schoenen staan om toch door te gaan met jouw waarachtige manier van communiceren. Stevig staan op jouw eigen veilige basis.

Veilige basis

Steeds als ik een ruimte binnenkom met onbekende mensen, dan kan ik voelen in welke mate ik me stevig voel in mijn basis. Mijn stevigheid wisselt; het is afhankelijk van hoe ik me voel en allerlei lagen daaronder. Daarin zitten overtuigingen in mijn hoofd, angsten, schaamte, de herinnering aan complimenten en kritiek.

Om dit onderwerp hanteerbaar te maken onderscheid ik twee niveaus in mijn veilige basis: het niveau van dagelijkse schommelingen en een dieper niveau van fundamentele zelfverzekerdheid. Het eerste niveau ontstaat door hoe ik heb geslapen, of ik een fijn weekend heb gehad en of er net een collega iets aardigs heeft gezegd. Ik kan dan opgewekt en open een vergadering binnenstappen en vrijuit praten over mijn weekend. Op het diepere niveau zitten de overtuigingen die mijn wezen definiëren. Dingen die ik ‘waar’ vind over mezelf. Bijvoorbeeld of ik mezelf de moeite waard vind en of ik vind dat ik een goede professional ben. Deze overtuigingen bepalen of ik frank en vrij tegen de Raad van Bestuur praat en of ik nieuwe klanten op een persoonlijke manier kan verwelkomen.

Basis-overtuigingen

Het diepe niveau van zelfverzekerdheid is ontstaan in de kindertijd door bevestiging en afwijzing. Hoe jij door jouw omgeving werd geaccepteerd met alles wat jij liet zien – dat bepaalde hoe veilig jouw basis werd. Ik zie dat als een Kapla bouwwerk: op alle momenten in je leven dat je bevestigd, erkent, gezien bent in jouw zijn – zet je een blokje op jouw bevestigings-bouwwerk. Als je gecorrigeerd wordt, terechtgewezen, plaats je een leeg blokje op jouw bouwwerk. Dat is al gaande sinds jouw geboorte: de jonge jaren onderop. Grote lege plekken die zijn ontstaan in jouw jeugd geven onderin jouw bouwwerk een instabiele basis die later nog opspeelt. Het is heel fijn als je nu in een complimenteuze omgeving werkt en een voedende relatie hebt. Maar de instabiele gaten van vroeger kunnen jouw gedrag blijven bepalen.

Wat voor een soort blokjes leg jij op dit moment vooral? En kan je op basis van jouw bouwwerk de meest onveilige situaties aan?

Verder bouwen

Afwijzing of bevestiging, wat blijf je tegen jezelf herhalen? Welke overtuigingen over jezelf voed je? Welke momenten uit jouw leven rijg je aaneen om jouw levensverhaal te construeren? Ik geloof dat je hierin een keus hebt; jij bent de regisseur van jouw leven. Ook als je een lastige jeugd hebt gehad of heftige ontberingen hebt meegemaakt. Je kan de omstandigheden niet veranderen maar wel de manier waarop je ermee omgaat. Als je grote gaten van afwijzing in jouw bouwwerk tegenkomt, zoek dan hulp. Ga aan de slag en ontwikkel jezelf. Ik kan vanuit eigen ervaring zeggen dat als je jouw demonen onder ogen ziet, er een schatkamer opengaat. Jouw blokkades verdwijnen, jouw energie gaat stromen en jouw ware aard gaat stralen.

Lichaam en geest

Om veilig in jouw basis te kunnen zijn is het fijn om je lekker te voelen in je lijf. Er is een onmiskenbaar verband tussen lichaam en geest. Als je goed getraind bent, lekker soepel bent met stevige core-spieren dan zal je geest ook makkelijker te trainen zijn, ben je soepeler in de omgang en leef je met een stevige kern. Ook als je tijdelijk een spannende fase op je werk meemaakt, dan is het raadzaam om goed in conditie te blijven en goed voor je lichaam te zorgen. Daar hoort ook een gezond eetpatroon bij en een dagelijkse vorm van meditatie.

Niet-weten

Het verhaal dat jij construeert met overtuigingen en bepalende levensmomenten als pijlers – dat verhaal is de rationele onderbouwing van jouw basis. Maar realiseer je dat dit verhaal per definitie niet waar is. De werkelijkheid is veel genuanceerder en dynamischer. Je wordt steeds getriggerd om jouw verhaal opnieuw te bekijken. Deze worsteling gaat pas voorbij als je accepteert dat je het niet weet. Je neemt waar, je doorleeft wat er langskomt en ‘that’s it’. Deze staat van niet-weten brengt je in de leegte. De goddelijke leegte van waaruit het leven gecreëerd wordt. Als je vol vertrouwen kan zijn in het niet-weten, als je vanuit de leegte naar de wereld kijkt, dan laat je het idee van een veilige basis los. Dan ben je gewoon, hier in het nu.

Oefening

Je kunt de veiligheid van jouw basis onderzoeken. Dat doe je door stil te gaan staan in een publieke ruimte. Met mensen om je heen die zich zouden kunnen afvragen waarom je daar staat. Blijf daar een tijdje staan en kijk rond, jouw armen los naast je. Registreer welke gedachten er door je heen gaan en schrijf deze op. Of spreek dit ter plekke in door met oortjes een spraakbericht te vullen. Doe dit later nog een keer en bekijk dan de gedachten; welke overtuigingen over jezelf kan je hieruit distilleren?

Triggers

In een volgend deel van mijn boek ga ik in op de triggers die jou uit je kracht halen. Wat moet een ander doen om jou op de kast te krijgen of te doen verdwijnen?